Lagos-Calabar gba yiyan, gba ofin, gba ofin!

Ẹgbẹ́run ẹ̀mí tí ó ti lọ, ẹ̀mí tí ń bọ̀, ìdààmú àti ìbànújẹ́ ni ègbé kan ni ọ̀na àgbáyé pípẹ́ tí ó ṣe kúnnà láàárín àwọn ìlú kan ní ilẹ̀ Nàìjíríà, tí ó jẹ́ Lagos àti Calabar. Ìpèẹ́rẹ́ gidi kan, tí ó jẹ́ ìṣàlẹ̀ fún ọ̀pọ̀lọpọ̀ míì, jẹ́ ìfọ̀rọ̀ àgbà kan tí ó sọ pé, "Mo ti rí púpọ̀ ní ojú mi lórí ọ̀nà àgbáyé yìí, tí mo kò ní gbàgbé fún ìgbà gbogbo. "

Ọ̀na-ọ̀nà yìí, tí ó ní ẹ̀yà 1,075km, jẹ́ àgbà ní ọ̀rọ̀ àgbà, nítorí kò sí bí àwọn ènìyàn ṣe lè gbà láàyè lórí rẹ̀ láìsí ní ìfọ̀rọ̀ àgbà tí ó lè ṣalaye àwọn ìrísí híhán, ìrísí ṣíṣẹ́ ṣùgbọ́n láìní àgbà, àti ìṣẹ̀lẹ̀ àjùmọ̀pọ̀ (congestion) tí ó jẹ́ ìṣàlẹ̀ fún àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ tí ó wà ní òdì kejì. Ní òde àgbà, ènìyàn lè rí àwọn ọkọ̀ ayọ́kẹ́lẹ́ tí ń gbà ṣú tí ó yà pátápátá, àwọn ọkọ̀ àpamọ́ tí ó ti gbọ̀dọ̀ wárí, àwọn ọkọ̀ àpamọ́ tí ó ti gbà ṣú tí kò sí ẹ̀rọ́ tìtẹ̀ tí ń ṣiṣẹ́, àti àwọn ọkọ̀ ti tí ó ti gbà ṣú tí ó ti dàpọ̀ sí ẹgbẹ́ ọ̀nà àgbáyé náà, tí ó sì tí pa àwọn òpópónà mìíràn di àìnílọ̀lá.

Ní ọ̀rọ̀ ìṣẹ̀lẹ̀, ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn mìíràn tí kò tíì ṣẹlẹ̀ ṣùgbọ́n tí ó jẹ́ àìnílọ̀lá tí ó sì jẹ́ àìṣèjọba ló ń wáyé lórí ọ̀nà àgbáyé yìí láìka sí àwọn ìfọ̀rọ̀ àgbà tí ó jẹ́ ìṣàlẹ̀ fún ìṣẹ̀lẹ̀ bí a ti sọ́ níṣàáju. Àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ wọ̀nyí ní gbogbo wọn jẹ́ àgbà ní ọ̀rọ̀ àgbà, tí ó sì ní ìdí tí ó fi lè mú wàhálà wá fún àwọn tí ó bá ń lo ọ̀nà àgbáyé náà.

Àwọn ènìyàn tí ń lo ọ̀nà àgbáyé náà jẹ́ àgbà kan ní ọ̀rọ̀ àgbà. Wọ́n wa lórí ọ̀nà náà láti gbogbo àwọn orílé-èdè tí ó kún àgbáyé, àti láti gbogbo kùtù-kùtù ní ilẹ̀ Nàìjíríà. Gbogbo wọn ní àwọn ìdí tí ó pọ̀ tó yí rí fún lílọ sórí ọ̀nà àgbáyé náà, ṣùgbọ́n èrò ọ̀kan tí ó jẹ́ àgbà tó sì gbìmọ̀ nínú wọn gbogbo ni kí wọ́n lè dé ọ̀rọ̀ àgbà ní ìgbà tó bá yẹ.

Ṣùgbọ́n nígbà tí àwọn bá ti dé ọ̀rọ̀ àgbà náà, wọ́n ń bẹ̀rẹ̀ sí ní sọ àwọn èrò tí ó yàtọ̀, tí ó sì ní àyàfi tó jẹ́ àgbà. Àwọn kan sọ pé ọ̀nà náà dára, tí ó sì kún fún ìgbàgbọ́, nígbà tí àwọn kan sọ pé ọ̀nà náà kún fún ìbínú àti ìṣòro, tí kò ní ìgbàgbọ́ kankan níbẹ̀. Àwọn kan sọ pé ọ̀nà náà dùn, tí ó sì rọrùn láti máa lo, nígbà tí àwọn kan sọ pé ọ̀nà náà gbẹ̀, tí ó sì kún fún àwọn ohun tí kò lágbà.

Ṣùgbọ́n bí ó ti wù kí ó rí, ọ̀rọ̀ àgbà jẹ́ ọ̀kan nínú àwọn ọ̀nà àgbáyé tó gbajúmọ̀ jùlọ ní ilẹ̀ Nàìjíríà, tí ó sì kún fún ìgbàgbọ́. Ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn ènìyàn ló ti lo ọ̀nà náà láti dé ọ̀rọ̀ àgbà, tí wọ́n sì ti sọ àwọn ìrírí wọn jọ́ sí àwọn ìrírí àwọn ènìyàn míì, tí ó sì dá ọ̀rọ̀ àgbà dúró bí ọ̀kan nínú àwọn ọ̀nà àgbáyé tó kéré jù ní Àfríkà.

Tí ó bá ìyí jẹ́ ọ̀rọ̀ àgbà, kí ni ọ̀nà àgbáyé yìí ń fún àwọn tí ó bá ń lo ọ̀nà náà? Ọ̀rọ̀ àgbà náà jẹ́ ọ̀nà àgbáyé kan tí ó kún fún ìrírí, tí ó sì kún fún ẹ̀kọ́. Ní gbogbo ọ̀rọ̀ àgbà, ọ̀nà náà ń kó àwọn ènìyàn kọ́ nípa ọ̀rọ̀ àgbà, nípa ara wọn, àti nípa àgbáyé yìí. Ọ̀nà náà ń fún àwọn ènìyàn ní ànfàní láti rí ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn ènìyàn tí wọn kò mọ́ rí, tí wọn sì kò ní ní ànfàní láti rí wọ́n bóyá rí, tí ó jẹ́ àgbà nínú ara rẹ̀.

Bóyá kí ni wàhálà? Kí ló dé tí ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn ènìyàn kò nífẹ́ẹ́ láti lo ọ̀nà àgbáyé yìí? Ọ̀rọ̀ àgbà náà jẹ́ ọ̀nà àgbáyé tí ó kún fún ìrísí, tí ó sì kún fún ẹ̀kọ́. Ṣùgbọ́n ó tún jẹ́ ọ̀nà àgbáyé tí ó kún fún àwọn wàhálà. Gbogbo ọ̀rọ̀ àgbà, ọ̀nà náà ń kó àwọn ènìyàn kọ́ nípa ọ̀rọ̀ àgbà, nípa ara wọn, àti nípa àgbáyé yìí. Ọ̀nà náà ń fún àwọn ènìyàn ní ànfàní láti rí ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn ènìyàn tí wọn kò mọ́ rí, tí wọn sì kò ní ní ànfàní láti rí wọ́n bóyá rí, tí ó jẹ́ àgbà nínú ara rẹ̀.

Bóyá kí ni wàhálà? Kí ló dé tí ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn ènìyàn kò nífẹ́ẹ́ láti lo ọ̀nà à