Lisabi: Uwagi ninu Itan Egbaland

A sọ itan Lisabi ni gbogbo orile-ede Yoruba, ni orile-ede Egba ni o gbajumo ju lọ. Ọ̀ràn rẹ̀ ni awọn onímọ̀ ìjínlẹ̀ ti kọ́, tí awọn akọ̀ròyìn kan sì ti se àgbà, ó sì ti di ipa òṣere fún àwọn akọ̀ròyìn sinimá. Àmọ́, fún ọ̀rọ̀ yìí, n ó fi òràn rẹ̀ kọ bí nǹkan tí ó ṣẹ̀lẹ̀ nígbà yìí.

Ọmọ Abiyamo

Lísábí jẹ́ ọ̀dọ́mọdé tí a bí nínú ilé tí ó kéré, ṣùgbọ́n ọ̀rọ̀ rẹ̀ gbọ̀ dáadáa ní agboolé oo. Ìdí nìyí: Ọ̀rọ̀ àgbà sí máa ń yẹjẹ́ ẹni tí yóò gbọ́ rẹ̀, tó bá jẹ́ ẹni tí ó ní ọ̀rọ̀, àgàgà tí ọ̀rọ̀ náà bá jẹ́ ọ̀rọ̀ ọ̀gbọ́n.
Lísábí gbọ́ ọ̀rọ̀ àgbà, ó sì máa ń ṣe èrò kíkán nípa rẹ̀. Ọ̀rọ̀ àgbà tí ó gbọ́ jùlọ ni pé, "Ẹlẹ́yìí kéré nínú ọ̀rọ̀ ṣùgbọ́n ó pò nínú ọ̀gbọ́n." Ọ̀rọ̀ yìí dà bí àdúrà tí ń ṣiṣẹ́ lórí rẹ̀. Ó di ọmọ ọlọ́gbọ́n tó lè fúnni ní ìranlọ́wọ̀ fún àwọn tó wà ní agboolé.

Ògùn Ògògòrọ̀ Lisabi

Ọ̀rọ̀ tuntun tá a gbọ́ ni pé Lísábí ti rí ògùn gígùn tí a ń pè ní Ògògòrọ̀. Nítorí náà, ó di ọmọ tó kéré tí ó gbajúmọ̀ nínú agboolé. Gbogbo èèyàn ní agboolé máa ń wá sí ilé rẹ̀ láti gba ògùn gígùn náà. Nígbà náà ni àwọn ìyá tí ọmọ wọn kéré máa ń gbà Lísábí níyànjú pé, ó ní láti gbà wọn ògùn tí ọ̀mọ wọn yóò lè gùn sí.

Ojú Ìrànlọ́wọ̀ Lísábí

Nígbà kan, ó wà nínú agboolé wọn, nígbà tí òṣì ẹlẹ́dùn kan ti wọlé, àwọn ọ̀rẹ́ rẹ̀ sì tún wọ lẹ́yìn rẹ̀. Ọ̀ṣì ẹlẹ́dùn náà kọ́kọ́ ṣe bíi pé òun fẹ́ kọ́kọ́ rí àgbà ọmọ náà, tí ó yí padà padà. Nígbà tí ó wọlé, ó wá rí àgbà ọmọ tí ó gbàgbé rẹ̀ nídìí pé àwọn ọ̀rẹ́ rẹ̀ gbáa lọ́dọ̀ rẹ̀. Orúkọ agbalagba náà ni Ajobo.
Nígbà tí Ajobo rí òṣì ẹlẹ́dùn náà, ó máa bẹrẹ̀ sí wá, kò sì rí ibì kan tí yóò lè padà sí, nítorí pé òṣì ẹlẹ́dùn náà ti ta yí ká gbogbo ibùgbé àgbà yẹn. Òṣì ẹlẹ́dùn náà ṣe ìgbádùn ṣíṣe gbọ́n gbọn nínú agboolé náà. Ó wá rí ọmọ kékeré kan tó wà nínú ògiri, tó sì fẹ́ gba ọmọ náà, ó tóò lẹ́gbẹ̀ẹ́ ẹni tí ó gbọ́n ju ara rẹ̀ lọ, ẹni tó ní Ògògòrọ̀, Lísábí.
Lísábí kọ́kọ́ kàn òṣì ẹlẹ́dùn náà ní ẹ̀gbàá ọ̀rọ̀. Òṣì ẹlẹ́dùn náà kò gbọ́. Lísábí sì padà kàn ó lẹ́ẹ̀kẹ̀ẹ̀ta, ṣùgbọ́n òṣì ẹlẹ́dùn náà ṣì kò gbọ́. Lísábí wá rí i pé kò sí àfikún gbólóhùn tí yóò tún lè lò láti fi pèsè fún òṣì ẹlẹ́dùn náà.
Ṣùgbọ́n ó ti kọ́ síwájú sí ọgbọ́n tí ó ti ní, ẹni tí ó gbà ọ̀rọ̀ pé, "Ẹlẹ́yìí kéré nínú ọ̀rọ̀ ṣùgbọ́n ó pò nínú ọ̀gbọ́n." Ó ti kọ́ láti fa fẹ̀rẹ́. Ó gbà Ògògòrọ̀ rẹ̀, ó sì fa fẹ̀rẹ́ nígbà tí òṣì ẹlẹ́dùn náà bá gbọ́, yóò tẹ̀ sí ipá fẹ̀rẹ́ náà.
Bẹ́ẹ̀ náà ni ó ṣẹlẹ̀. Òṣì ẹlẹ́dùn náà gbọ́ dídì fẹ̀rẹ́ náà, nígbà tí ó délé, ó sì tẹ̀ sí fẹ̀rẹ́ yẹn, fẹ̀rẹ́ náà sì wá di iṣu fún òṣì ẹlẹ́dùn náà. Ó gbàgbé ọmọ tí yóò gbá, nítorí pé tí ara òun pa, ó sì fẹ́ gba fẹ̀rẹ́ déédéé.
Lísábí rẹ̀gbẹ̀ Ògògòrọ̀ kúrò, ó sì pọ̀n fẹ̀rẹ́ náà já, òṣì ẹlẹ́dùn náà sì ja fẹ̀rẹ́ náà pẹ̀lú rẹ̀ nípa bí ọkùnrin méjì tí wọn bá ní ìjà ṣíṣe. Òṣì ẹlẹ́dùn náà ṣáà kó gbà fẹ̀rẹ́ náà, Lísábí sì ṣáà kó gbà ògùn náà, èyí tí kò sì sí ju Ògògòrọ̀ tí ó ti lórí òṣì ẹlẹ́dùn náà lọ.
Lísábí gbájúmọ̀ sí i nínú gbogbo agboolé tí ó wà ní ìlú yẹn. Gbogbo àwọn tí ń wá sí òun fún ògùn sì rí i pé òun jẹ́ ọmọ ọlọ́gbọ́n tó lè ràn wọn lọ́wọ́, tí wọn bá ní ọ̀rọ̀ tí wọn fẹ́ gbọ́. Bí ọ̀rọ̀ àgbà tí ó gbọ́ sí ṣe ṣẹ̀ nígbà gbogbo, pé, "Ẹlẹ́yìí kéré nínú ọ̀rọ̀ ṣùgbọ́n ó pò nínú ọ̀gbọ́n."