నవరాత్రులలో నాల్గవ రోజున దేవి కుష్మాండ చతుర్థిని జరుపుకుంటారు. దేవి కుష్మాండను కుంకుమాధిసమప్రభ అని కూడా అంటారు. దేవి పసుపు రంగులో, ఎనిమిది చేతులతో, సింహంపై స్వారీ చేస్తూ ఉంటుంది. ఆమె ఎనిమిది చేతుల్లో కమలం, బాణం, గద, కలశం, లువం, చక్రం, ధనుస్సు, అంకుశం వంటి ఆయుధాలను ధరించి ఉంటుంది.
దేవి కుష్మాండను మనోజవత్వాన వేగేన అంటారు. అంటే మనసు కంటే వేగంగా ప్రయాణించేది ఆ దేవి అని అర్థం. ఆమె నవదుర్గల్లో చతుర్థరూపిణి. సృష్టికి మూలం ఈ దేవతే. ప్రపంచం ఉత్పత్తి అయిన ప్రప్రథమ రూపం కుష్మాండదే. కాబట్టి ఆమె జగన్నాధ. ఏ కారణం లేకుండా విశ్వసృష్టి జరగాల్సిన అవసరం పడినప్పుడు తన నవ్వు ద్వారా కౌస్మండం అనే బీజం నుంచి ఈ జగత్తును సృష్టించింది. అందుకే ఆమె దేవతలందరికీ ముందుగా పూజించబడుతుంది. మానవులు ఆమెను పూజిస్తే దైవత్వం ప్రాప్తిస్తుంది. సర్వపాపాలూ నశిస్తాయి.
కుష్మాండ దేవి ప్రాతఃస్మరణీయ. ప్రతిరోజూ ఉదయం దేవి కుష్మాండను స్మరించుకుంటే ఆరోగ్యం, దీర్ఘాయుష్షు ప్రాప్తిస్తాయి. దేవి అనుగ్రహమును పొందిన వారికి ఏ కష్టాలు ఉండవు. దుష్ట శక్తులు సమీపించవు. శ్రీ చక్రాన్ని పూజించువారు కుష్మాండ దేవిని మనసారా స్మరించుకుంటే చక్రారాధన ఫలితం కలుగుతుంది.
కుష్మాండ దేవిని పూజిస్తే సర్వవ్యాధులు నశిస్తాయి. శత్రుభయం ఉండదు. కార్యసిద్ధి తప్పనిసరిగా జరుగుతుంది. దేవతలందరికీ పూజించబడే కుష్మాండ దేవి భక్తుల కోర్కెలను తీర్చగల సర్వశక్తిమంతురాలు. కాబట్టి ఈ నవరాత్రికి కుష్మాండ దేవిని మనసారా స్మరించుకుని కటాక్షాలను పొందుదాము.