Mayıs ayı enflasyon rakamları açıklandı ve bizler için pek de iç açıcı değiller. Tüketici Fiyat Endeksi'ne (TÜFE) göre yıllık enflasyon oranı %73,5'e yükseldi. Bu, son 24 yılın en yüksek enflasyon oranı. Yani fiyatlar son bir yılda ortalama %73,5 arttı. Bu, market alışverişlerimizden ev kiramıza kadar her şeyi daha pahalı hale getirdi.
Enflasyonun en temel nedenlerinden biri, arz ve talep dengesizliği. Kovid-19 salgını sırasında arz zincirleri bozuldu ve bu da birçok malın fiyatının artmasına neden oldu. Aynı zamanda, insanlar evde daha fazla zaman geçirdikçe talep de arttı. Bu da fiyatların daha da yükselmesine yol açtı.
Enflasyonun bir diğer nedeni de Rusya-Ukrayna savaşı. Savaş, enerji ve gıda fiyatlarının artmasına neden oldu. Çünkü Rusya, dünyanın en büyük petrol ve doğal gaz ihracatçılarından biri. Ukrayna ise önemli bir tahıl üreticisi. Savaş bu iki önemli emtianın arzını azalttı ve bu da fiyatların artmasına neden oldu.
Yukarıda saydıklarım enflasyonun sadece birkaç nedeni. Aslında enflasyona neden olan birçok faktör var. Ve ekonomistler enflasyonun nasıl kontrol altına alınacağı konusunda henüz tam bir fikir birliğine varamadılar. Ancak herkesin hemfikir olduğu bir şey var: Enflasyon herkes için kötü bir haber.
Enflasyon, alım gücümüzü azaltır. Yani aynı miktarda para ile daha az şey satın alabiliriz. Bu, özellikle düşük gelirli haneler için zorlayıcıdır. Enflasyon aynı zamanda yatırım kararlarımızı da etkiler. Çünkü enflasyon yüksek olduğunda, paramızın değerinin düşme riski vardır. Bu da yatırım yapmayı daha az çekici hale getirir.
Enflasyonu kontrol altına almak kolay değil. Ancak hükümetler, faiz oranlarını artırmak veya harcamaları azaltmak gibi politikalarla enflasyonu yönetmeye çalışabilir. Ama bu politikaların da yan etkileri olabilir. Örneğin, faiz oranlarının artırılması ekonomik büyümeyi yavaşlatabilir. Harcamaların azaltılması ise kamu hizmetlerinde kesintilere yol açabilir.
Yüksek enflasyonla nasıl başa çıkacağımızı bilmek zor. Ancak aşağıdaki ipuçlarını aklımızda tutmak yardımcı olabilir:
Yüksek enflasyon, herkes için zor bir durumdur. Ancak biraz planlama ve dikkatle, enflasyonun mali durumumuza olan etkisini en aza indirebiliriz.