नागुला पंचमी हा हिंदू धर्मातील सर्पदेवतेंचा सन्मान करणारा एक प्रमुख सण आहे. हा सण दरवर्षी श्रावण महिन्यातील पंचमी तिथीस साजरा केला जातो. 2024 मध्ये, नागुला पंचमी 11 ऑगस्ट, रविवार रोजी साजरी केली जाईल.
नागुला पंचमीचे महत्व:नाग हा हिंदू संस्कृतीत एक पवित्र प्राणी मानला जातो. त्यांना नागराज किंवा नागदेवता म्हणून पूजले जाते. नागुला पंचमी हा सण सर्प देवतेंच्या कृपेची याचना करण्याचा आणि त्यांचे आशीर्वाद मिळवण्याचा आहे. या दिवशी, भक्त सर्पांना दूध आणि मिठाई अर्पण करतात, जे समृद्धी, आरोग्य आणि समृद्धीचे प्रतीक आहे.
नागुला पंचमी पूजा:नागुला पंचमीची पूजा सूर्योदयापूर्वी केली जाते. भक्त विविध प्रकारची फुले, फळे, मुंगदाळ आणि दूध यासारख्या अर्पणांनी नाग देवतेंची पूजा करतात. पूजेनंतर, काही भक्त नाग मंदिरांमध्ये जाऊन विशेष पूजा करतात.
सर्पदेवतेंचे प्रकार:हिंदू पौराणिक कथेनुसार, अनेक प्रकारच्या सर्पदेवता आहेत. काही लोकप्रिय सर्पदेवता आहेत:
नागुला पंचमीशी संबंधित अनेक पौराणिक कथा आहेत. एक कथा अशी आहे की, भगवान शिवाला नागदेव शेषाने आपल्या खांद्यावर घेतले होते. यामुळे देव शिवाला "नागनाथ" म्हटले जाऊ लागले. दुसरी कथा अशी आहे की, नागुला पंचमीच्या दिवशी, भगवान कृष्णाने धृतराष्ट्राचा मुलगा कालिया नागाला पराभूत केले होते.
नागुला पंचमीचा समाजावर प्रभाव:नागुला पंचमी सण केवळ धार्मिकच नाही तर सामाजिक महत्वही आहे. या दिवशी, लोक आपल्या घरांची स्वच्छता करून आणि नागदेवतांना अर्पण करून आपल्या परिसराची स्वच्छता राखतात. हे सर्पदंश टाळण्यात आणि चांगले आरोग्य सुनिश्चित करण्यात मदत करते.
निष्कर्ष:नागुला पंचमी हा हिंदू संस्कृतीतील सर्प देवतेंचा सन्मान करणारा एक पवित्र सण आहे. हा सण समृद्धी, आरोग्य आणि समृद्धी आणतो असे मानले जाते. दरवर्षी नागुला पंचमीच्या दिवशी, भक्त सर्पदेवतांना प्रसन्न करण्यासाठी प्रार्थना आणि पूजा करतात आणि त्यांचे आशीर्वाद घेतात.