Naira mutilation

Ìjẹ́pọ̀ ọ̀rọ̀ náà "mutilation", bí ọ̀rọ̀ náà dùro fún "Naira mutilation" nígbà tí a bá wo ọ̀nà tí Naira, owó orílẹ̀-èdè Nigeria, ń dá lórúkọ̀ tí ó sì ń kọ jáde lára ọ̀wọ́ káàkiri, jẹ́ lágbára.

Fún àwọn ọ̀rọ̀ tó ga jù, "mutilation" jẹ́ ọ̀rọ̀ tó túmọ̀ sí dídì aláìlọ́kan, dídì tó kọ jáde, tàbí dídì tó dá ṣùgbọ́n. Nígbà tí a bá wo ọ̀nà tí Naira ń dá lórúkọ̀ lára ọ̀wọ́ tí ó sì ń kọ jáde látẹ́nu, orúkọ̀ "mutilation" bá ọ̀rọ̀ náà mu.

Ẹ̀mí àtijọ́ ni ó wọ́pọ̀ lára àwọn ènìyàn Nàìjíríà láti máa dí Naira ṣùgbọ́n. Bí ó tilẹ̀ jẹ́ wípé ọ̀rọ̀ yìí kò ṣe kókó lórí àti lárú òfin, ó wà lára àṣà ìgbàgbọ́ tí ó ti gbékalẹ̀ pé ó jẹ́ ìlànà tó jẹ́rẹ́.

Àwọn ìdí tó wà lára àwọn ènìyàn tí ó máa ń dí Naira ṣùgbọ́n ni ó pò, tí ó sì yàtọ̀ láti ọ̀kan sí ọ̀kan. Fún àpẹẹrẹ, àwọn kan gbà gbọ́ pé ó ṣeé máa lò láti dá ọ̀rọ̀ ayọ̀ tàbí láti dẹ́wọ́ àwọn èṣù. Àwọn míràn gbà gbọ́ pé ó jẹ́ àṣà tó kọ́kọ́ wá láti àwọn bàbá ńlá, ìdí nìyẹn tí wọn tí ṣe ń tẹ̀lé rẹ̀.

Bí ó tilẹ̀ jẹ́ wípé Naira tí a dí ṣùgbọ́n jẹ́ owó tó jẹ́rẹ́, ṣùgbọ́n ó ní àwọn ìgbà tó máa ń wọ́pọ̀ jùlọ tí ó máa ń mú kí ó dùn wé owó tí kò ní ẹ̀rù. Àwọn ìgbà yìí ni: nígbà tí ó bá jẹ́ owó ìṣọ́ tí a fúnni, nígbà tí ó bá jẹ́ owó tí a mú para (change) tí a bá gbà, àti nígbà tí ó bá jẹ́ owó tí a bẹ́ lágbà.

Naira tí a dí ṣùgbọ́n kò ní kù jẹ́ owó tó jẹ́rẹ́ nígbà tí ó bá di pé ó ti dà rúgbá. Ẹ̀sùn tí ó gbà ni ó jẹ́ pé ó máa ń kùn, ó máa ń wú yà, tí ó sì máa ń kọ jáde lára ọ̀wọ́.

Láti yẹra fún Naira tí a dí ṣùgbọ́n, ó ṣe pàtàkì láti máa ṣàwárí tí ó bá dà rúgbá tàbí tí ó bá kùn kéèyàn lè yí i padà.

Mẹ́lòó kan lára àwọn àrílẹ̀ka tí Naira tí a dí ṣùgbọ́n jẹ́ ni:

• Èrò tí ó kùn tàbí tí ó dà rúgbá
• Èrò tí ó kọ jáde lára ọ̀wọ́
• Èrò tí ó wú yà
• Èrò tí ó ní àwọn ìdì tí kò dára

Naira tí a dí ṣùgbọ́n kò ní kù jẹ́ owó tó jẹ́rẹ́ nígbà tí ó bá kún, dà rúgbá, tí ó kọ jáde lára ọ̀wọ́, tàbí tí ó wú yà. Nígbà tí Naira bá ní àwọn àrílẹ̀ka wọ̀nyí, ó ṣe pàtàkì láti gbà á gbọ́, kí o sì yí i padà fún Naira tó jẹ́rẹ́.

Ìṣọ́wọ́ múnírẹ́ láti yẹra fún Naira tí a dí ṣùgbọ́n jẹ́ láti máa lo àwọn àgbà rẹ̀ tó jẹ́rẹ́. Àwọn àgbà yìí tí ó jẹ́rẹ́ mìíràn ni:

• Àkàrà
• Èérú
• Gòldí
• Dóllár

Bí ó tilẹ̀ jẹ́ wípé àwọn àgbà yìí tó jẹ́rẹ́ jẹ́ ẹ̀rọ tí ó dáju jùlọ láti lo, ṣùgbọ́n ó gba àwọn ọ̀rọ̀ míràn tó yẹ kí a máa fi sílẹ̀ fún Naira tí a dí ṣùgbọ́n.

Láfikún sí àwọn ìrɔ̀rùn tó wà lórí ṣíṣe àwárí àti yíyí Naira tí a dí ṣùgbọ́n padà, ó ṣe pàtàkì láti gbà gbọ́ pé ó ṣe àgbàyanu ní ọ̀wọ́ ẹ̀sùn tí ó gbà. Naira tí a dí ṣùgbọ́n jẹ́ èrò tí kò dára, tí ó sì lè ba ọ̀wọ́ àti àjẹsára tí ó wà lára èrò lọ.

Nígbà tí Naira bá ní àwọn àrílẹ̀ka tí ó fúnni ní ìdánilọ́wọ́, ó jẹ́ ọ̀rọ̀ tí kò ní ní ìmọ̀, kí o sì yí i padà fún Naira tó jẹ́rẹ́. Àyè tí Naira tí a dí ṣùgbọ́n ní lórí ọ̀wọ́ jẹ́ àgbàyanu, tí ó sì tún lè ba àjẹsára tí ó wà lára èrò lọ. Nígbà tí ó bá di pé Naira ti dà rúgbá, dá yà, tàbí tí ó kún, yí i padà fún Naira tó jẹ́rẹ́.