NPS

आपल्या देशाच्या भौगोलिक रचनेत राष्ट्रीय उद्यानांना (NP) आणि अभयारण्यांना (S) खूप मोठे महत्त्व आहे. जैवविविधतेसाठी हे क्षेत्र खूप महत्त्वाचे आहेत. या उपक्रमाशी निगडीत असलेले सर्वात महत्त्वाचे अंग म्हणजे त्यांचे मोठे आकार आहेत, जे मोठ्या आकाराच्या विस्तृत जैविक समुदायांना आधार देऊ शकतात.

सन 1935 च्या भारतीय वन कायद्याचा वापर करून 1980 पर्यंत भारतात राष्ट्रीय उद्याने आणि अभयारण्ये अस्तित्वात होती. परंतु, वन्यजीव (संरक्षण) कायदा 1972 नंतर, त्यांचे नियमन आणि व्यवस्थापन चांगल्या प्रकारे सुरू झाले.

त्यांचे मुख्य उद्दिष्ट जैवविविधतेचे संरक्षण, जंगलांचे संवर्धन आणि वन्यजीवांचे संरक्षण हे आहे. NP आणि S ही खास क्षेत्रे आहेत जी विविध वन्यजीव आणि त्यांच्या नैसर्गिक अधिवासांचे रक्षण करतात.

भारतात सध्या 105 राष्ट्रीय उद्याने आणि 567 अभयारण्ये आहेत, जी सुमारे 4.84 टक्के भौगोलिक क्षेत्र व्यापतात. या सर्व संरक्षित क्षेत्रांचे व्यवस्थापन "भारतीय वन्यजीव संस्था" करते.

NP आणि अभयारण्ये ही निसर्गाच्या सर्व साक्षांचा आदर करणारी परिसंस्था आहेत. ते निसर्गाचे रक्षण आणि संवर्धन करतात, त्याचबरोबर मानवी समाजाला विविध सेवा देखील देतात.

• जैवविविधतेचे संरक्षण आणि वन्यजीवांचे संवर्धन
• नैसर्गिक अधिवासांचे रक्षण आणि संवर्धन
• मानवी हस्तक्षेपाशिवाय निसर्गाचा अभ्यास करण्याची संधी
• आर्थिक आणि सामाजिक विकासासाठी आदर्श परिसंस्था
• पर्यटन, वन्यजीव पर्यटन, फोटोग्राफी आणि संशोधन यांसारख्या क्रियाकलापांना प्रोत्साहन

राष्ट्रीय उद्याने आणि अभयारण्ये ही आपल्या पृथ्वीसाठी खूप मूल्यवान आहेत. ते नैसर्गिक अधिवासांच्या संरक्षणात आणि जैवविविधतेच्या संरक्षणात महत्त्वाची भूमिका बजावतात. त्यामुळे, त्यांचे रक्षण आणि संवर्धन हे आपल्या सर्वांचे कर्तव्य आहे.

या संरक्षित क्षेत्रांना भेट देण्याची संधी मिळाली तर, याची काळजी घेणे आपले कर्तव्य आहे. त्यामुळे, जर आपण राष्ट्रीय उद्यानात किंवा अभयारण्यात जात असाल, तर त्याचे नियम आणि दिशानिर्देश पाळत आहात याची खात्री करा.

त्यामुळे, चला आपल्या राष्ट्रीय उद्यानांचे आणि अभयारण्यांचे संरक्षण आणि संवर्धन करण्याचा संकल्प घेऊ. हे आपल्यासाठी आणि भावी पिढ्यांसाठी त्यांचे भविष्य सुरक्षित करण्याचा एक मार्ग आहे.