Orilẹ̀-Èdè Nàìjíríà: Ilẹ̀ Àgbà Ìtàn àti Ìṣẹ̀

Nàìjíríà, tí a tún mọ̀ sí Orílẹ̀-Èdè Ọ̀hùn Pẹ̀lú, jẹ́ ilẹ̀ tó wà ní àríwá-ìwọ̀-òrùn Áfríkà tó ní ọ̀pọ̀ àgbà, ọ̀pọ̀ ènìyàn, àti ọ̀rọ̀ àgbà. Ìtàn tó gbùngbùn àgbà tí ó jẹ́ ọ̀rọ̀ àgbà àti ti ìṣẹ̀ ṣàfihàn ọ̀pọ̀ àwọn èsì, àwọn àgbà, àti àwọn ọ̀rọ̀ àgbà, tí ó dá aṣà àgbà àgbà àti ìṣẹ̀ tí ó gbẹ̀yìn lórí.

Nàìjíríà jẹ́ ilẹ̀ tí ọ̀pọ̀ ènìyàn ń gbé pẹ̀lú ọ̀pọ̀ ìgbàgbọ́ àgbà àgbà. Ẹ̀sìn tí ó gbẹ̀yìn lórí jùlọ ni Kristẹ̀ní àti Isílámù, tí Aṣà Ìbílẹ̀ àgbà àgbà ní ìtẹ́lọ́rùn, tí ó jẹ́ pé àwọn ènìyàn ń gbagbọ́ nínú àwọn ọ̀rọ̀ àgbà, àwọn ọ̀rọ̀ àgbà, àti àwọn ọlọ́run oríṣiríṣi.

• Kristẹ̀ní: Nàìjíríà ni ilẹ̀ tí Kristẹ̀ní tó gbẹ̀yìn lórí jùlọ ní Áfríkà, tí ọ̀pọ̀ àgbà ni àwọn ẹ̀sìn lóríṣiríṣi tí wọ́n gbé kalẹ̀.
• Isílámù: Ìgbàgbọ́ Isílámù máa ń gbẹ̀yìn lórí ní àríwá ilẹ̀ Nàìjíríà, tí àwọn ọ̀pọ̀ àgbà Méjì àgbà ni àwọn ẹ̀sìn lóríṣiríṣi tí wọ́n gbé kalẹ̀.
• Àṣà Ìbílẹ̀ àgbà àgbà: Àṣà Ìbílẹ̀ àgbà àgbà máa ń gbẹ̀yìn lórí ní agbègbè oorun àgbà ilẹ̀ Nàìjíríà, tí ọ̀pọ̀ àwọn àgbà ni àwọn ẹ̀sìn lóríṣiríṣi tí wọ́n gbé kalẹ̀.

Nàìjíríà jẹ́ ilẹ̀ tí ọ̀pọ̀ ènìyàn ń gbé tí ó ní ọ̀pọ̀ èdè àgbà àgbà. Èdè Yorùbá, Haúsá, àti Ìgbò ni àwọn èdè tó gbẹ̀yìn lórí jùlọ, tí wọ́n ní ìtàn àgbà tí ó gbùngbùn àgbà àti àṣà àgbà tí àgbà ń gbé kalẹ̀.

• Yorùbá: Èdè Yorùbá jẹ́ èdè tí ó gbẹ̀yìn lórí jùlọ ní ilẹ̀ Nàìjíríà, tí ó ní ìtàn àgbà tí ó gbùngbùn àgbà tí ó kọjú ṣọ́ pẹ̀lú ìṣẹ̀. Ọ̀pọ̀ àwọn àgbà ni àwọn èsì, àwọn àgbà, àti àwọn ọ̀rọ̀ àgbà Yorùbá tí wọ́n gbé kalẹ̀.
• Haúsá: Èdè Haúsá jẹ́ èdè tí ó gbẹ̀yìn lórí jùlọ ní àríwá ilẹ̀ Nàìjíríà, tí ó ní ìtàn àgbà tí ó gbùngbùn àgbà tí ó kọjú ṣọ́ pẹ̀lú ìṣẹ̀. Ọ̀pọ̀ àwọn àgbà ni àwọn èsì, àwọn àgbà, àti àwọn ọ̀rọ̀ àgbà Haúsá tí wọ́n gbé kalẹ̀.
• Ìgbò: Èdè Ìgbò jẹ́ èdè tí ó gbẹ̀yìn lórí jùlọ ní gúúsù ilẹ̀ Nàìjíríà, tí ó ní ìtàn àgbà tí ó gbùngbùn àgbà tí ó kọjú ṣọ́ pẹ̀lú ìṣẹ̀. Ọ̀pọ̀ àwọn àgbà ni àwọn èsì, àwọn àgbà, àti àwọn ọ̀rọ̀ àgbà Ìgbò tí wọ́n gbé kalẹ̀.

Nàìjíríà ní ìtàn àgbà tí ó gbùngbùn àgbà tí ó máa ń kọjú ṣọ́ pẹ̀lú ìṣẹ̀. Ìtàn àgbà àgbà Yorùbá máa ń kọjú ṣọ́ pẹ̀lú ọba àgbà, àwọn mẹ́fà tí wọ́n dáṣẹ̀ sí ìlú Ọ̀yọ́, tí àwọn ọ̀pọ̀ àgbà ni àwọn àgbà tí wọ́n gbé kalẹ̀.

Ìtàn àgbà àgbà Haúsá máa ń kọjú ṣọ́ pẹ̀lú àwọn masulọ̀ àgbà àgbà, tí wọ́n jẹ́ àwọn alákòóbá àgbà àgbà tí wọ́n dáṣẹ̀ sí àwọn ilẹ̀ ìjọba Kanò, Zazzau, àti Katsina, tí àwọn ọ̀pọ̀ àgbà ni àwọn àgbà tí wọ́n gbé kalẹ̀.

Ìtàn àgbà àgbà Ìgbò máa ń kọjú ṣọ́ pẹ̀lú àwọn àgbà àgbà, tí wọ́n jẹ́ àwọn alákòóbá àgbà àgbà tí wọ́n dáṣẹ̀ sí àwọn ilẹ̀ ìjọba Ọ̀nígbò, Ọ̀vẹ̀rrì, àti Ụ̀wá, tí àwọn ọ̀pọ̀ àgbà ni àwọn àgbà tí wọ́n gbé kalẹ̀.

Nàìjíríà ní ọ̀pọ̀ àgbà ọ̀rọ̀ àgbà àgbà tí ó máa ń kọjú ṣọ́ pẹ̀lú ìṣẹ̀. Ọ̀rọ̀ àgbà àgbà Yorùbá máa ń kọjú ṣọ́ pẹ̀lú àgbà àgbà ọ̀rọ̀ àgbà àgbà, tí àwọn ọ̀pọ̀ àgbà ni àwọn àgbà tí wọ́n gbé kalẹ̀.

Ọ̀rọ̀ àgbà àgbà Haúsá máa ń kọjú ṣọ́ pẹ̀lú àgbà àgbà ọ̀rọ̀ àgbà àgbà, tí àwọn ọ̀pọ̀ àgbà ni àwọn àgbà tí wọ́n gbé kalẹ̀.

Ọ̀rọ̀ àgbà àgbà Ìgbò máa ń kọjú ṣọ́ pẹ̀lú àgbà àgbà ọ̀rọ̀ àgbà àgbà, tí àwọn ọ̀pọ̀ àgbà ni àwọn àgbà tí wọ́n gbé kalẹ̀.