Rabies

Rabies jẹ́ ọ̀kùn àrùn tí ó ńwáyé nípasẹ̀ ọ̀rọ̀, ṣugbọ́n ó lè kọ àwọn ẹ̀ranko bíi ajá, ẹ̀ṣin àti bọ̀rò. Ọ̀rọ̀ tí ó ṣe ọ̀rọ̀ kan nìkẹ́ ọ̀rọ̀ tí kò kún fún àrùn náà fún ẹni tí ó ní ọ̀rọ̀ tí ó kún fún àrùn náà, bí ó bá sọ ọ̀rọ̀ náà sí i. Nígbà tí ọ̀rọ̀ tí ó kún fún àrùn náà bá kọ́ ẹni kan, ọ̀rọ̀ náà á wọ inú ẹ̀jẹ̀ ẹni náà àti gbogbo ara rè, ó sì á wà fún ọ̀pọ̀ ọdún.

Kò sí ìgbà tí ó gùn ju ọ̀rọ̀, kàdàrá àti ìṣẹ̀ kíkọ kan tí ó le gba ẹni kúrò lọ́wọ́ àrùn náà lẹ́yìn tí ọ̀rọ̀ tí ó kún fún àrùn náà bá kọ́ ẹni. Nígbà tí àrùn náà bá ti kọ́ ẹni, kì í síbí kúrò lára ẹni náà, ó sì máa ń fa ìgbádùn sí ẹni náà, ẹni náà á sì máa fẹ́ láti kọ àwọn ẹlòmíràn, ó sì á ti kọ àwọn ẹlòmíràn ṣáájú kí ó tó kú.

Bákan náà, ó gba igbà tí àrùn náà á fi kọ ẹni, ó sì yàtọ̀ láti ẹni sí ẹni. Ó lè gbà ọjọ́ wọ́pọ̀ kí ọ̀rọ̀ tí ó kún fún àrùn náà tó kọ ẹni náà, ó sì lè gbà ọ̀pọ̀ ọdún kí ó tó kọ ẹni náà. Bákan náà, ó lè gbà ọ̀pọ̀ ọdún tí ẹni bá ti ní ọ̀rọ̀ tí ó kún fún àrùn náà ṣáájú kí ó tó kọ ẹni náà. Nígbà tí àrùn náà bá ti kọ́ ẹni, ìgbà tí ó yọ̀ fún ẹni náà kò ju ọjọ́ kan sí ọ̀rọ̀ márùnlélógún lọ.

Lára àwọn àmì tí ó ń jẹ́ wípé ọ̀rọ̀ tí ó kún fún àrùn náà ti kọ́ ẹni ní:

• Ìgbádùn
• Ìrora lára gbogbo
• Ìgbàgbọ́ tí kò fẹ́ràn
• Ìṣẹ́ kíkọ
• Ìfẹ́ láti kọ àwọn ẹlòmíràn
• Ìfẹ́ láti lwò àwọn ohun mímọ̀

Báwo ni á ṣe lè ṣàgbà fún àrùn náà?

• Má lọ sí àwọn ibi tí àwọn ẹ̀ranko tí a kò mọ tí wọn wà
• Má ṣe kọ àwọn ẹ̀ranko tí a kò mọ
• Má ṣe já erin wọlé
• Má ṣe je èso tí a kò kọ́ tí ó ṣubú láti igi
• Má ṣe lọ sí agbo
• Má ṣe mu omi tí kò gbọn
• Má ṣe jẹ́ àgbọn

Báwo ni á ṣe lè dẹ́kun àrùn náà?

• Fọ́ ọ̀rọ̀ tí ó kún fún àrùn náà kúrò lórí ara ẹni tí ó ní ọ̀rọ̀ tí ó kún fún àrùn náà
• Fìgbà tí ọ̀rọ̀ tí ó kún fún àrùn náà bá ti kọ́ ẹni kan, fọ́ ọ̀rọ̀ náà kúrò lórí ara ẹni tí ó ní ọ̀rọ̀ tí ó kún fún àrùn náà kí ó tó kú
• Ṣe igbógun fún àwọn ẹ̀ranko tí wọn ní àrùn náà
• Ṣe igbógun fún àwọn ẹ̀ranko tí wọn ti ní àrùn náà tí wọn kò sì fọ́ ọ̀rọ̀ tí ó kún fún àrùn náà kúrò lórí ara wọn
• Ṣe igbógun fún àwọn ẹ̀ranko tí wọn ti ní àrùn náà tí wọn kò sì fọ́ ọ̀rọ̀ tí ó kún fún àrùn náà kúrò lórí ara wọn tí wọn sì ti kọ àwọn ẹlòmíràn

Bákan náà, ó yẹ kí á kọ́ àwọn ọmọ wa nípa àrùn náà kí wọn lè mọ̀ báwọn ṣe á fún àrùn náà, kí wọn sì lè gba àgbà fún ọ̀rọ̀ tí ó kún fún àrùn náà tí ó bá ti kọ wọn.

Ẹ̀gbẹ́ kan tí ń ṣe iṣẹ́ ìlera, ti orúkọ rẹ̀ ń jẹ́ "World Health Organization", sọ pé ọ̀pọ̀ bíi ọgó̀rùn-ún ọ̀kẹ́ méjì àgbà, ọdún kọ̀ọ̀kan ni àrùn náà máa ń pa. Bákan náà, ẹ̀gbẹ́ náà sọ pé ọ̀pọ̀ bíi ọ̀gọ̀rùn-ún márùnlélọ́gbọ̀n àgbà ni àwọn ọmọdé tí kò tó ọ̀rọ̀ kan ni ó máa ń pa ní ọdọọdún.

Àrùn náà jẹ́ àrùn tí ó léwu, tí ó sì ń ṣẹ́ni lágbára. Fún ìdí èyí, ó yẹ kí á gba àgbà fún ọ̀rọ̀ tí ó kún fún àrùn náà tí ó bá ti kọ àwọn ẹ̀ranko, kí á sì máa ṣàgbà fún àrùn náà. Bákan náà, ó yẹ kí á kọ́ àwọn ọmọ wa nípa àrùn náà kí wọn lè mọ̀ báwọn ṣe á fún àrùn náà, kí wọn sì lè gba àgbà fún ọ̀rọ̀ tí ó kún fún àrùn náà tí ó bá ti kọ wọn.