શ્રાવણ મહિનાનો આરંભ થતાં જ તેજનો તહેવાર આવી પહોંચે છે. તેજ એ પ્રકૃતિ અને મહિલાઓનો તહેવાર છે. આ દિવસે મહિલાઓ તેમના પતિના લાંબા અને સુખી જીવન માટે વ્રત રાખે છે અને શિવ-પાર્વતીની પૂજા કરે છે.
આ વ્રત મુખ્યત્વે રાજસ્થાન, ગુજરાત, મધ્ય પ્રદેશ અને ઉત્તર પ્રદેશમાં ઉજવવામાં આવે છે. તેજ પહેલાં હરિયાળી તેજ અને ત્યારબાદ કાજળી તેજ ઉજવવામાં આવે છે.
વિવાહિત મહિલાઓ તેમના પતિના લાંબા અને સુખી જીવન માટે તેજનું વ્રત રાખે છે. તેઓ માને છે કે આ વ્રત રાખવાથી તેમના પતિનું આયુષ્ય લાંબુ થશે અને તેઓ હંમેશા સ્વસ્થ રહેશે.
તેજ તહેવાર એ પ્રકૃતિની પૂજાનો તહેવાર પણ છે. આ દિવસે લોકો ઝાડ-છોડ અને વનસ્પતિઓની પૂજા કરે છે. તેઓ માને છે કે આનાથી પ્રકૃતિ પ્રસન્ન થાય છે અને સારો વરસાદ પડે છે.
તેજ તહેવાર પાંચ દિવસ સુધી ઉજવવામાં આવે છે. પહેલા દિવસે, મહિલાઓ 16 શણગાર કરે છે અને તેમના હાથ અને પગ પર મહેંદી લગાવે છે. બીજા દિવસે, તેઓ વ્રત રાખે છે અને શિવ-પાર્વતીની પૂજા કરે છે.
ત્રીજા દિવસે, મહિલાઓ ઝૂલા ઝૂલે છે અને ગીતો ગાય છે. ચોથા દિવસે, તેઓ તેજની કથા સાંભળે છે અને પાંચમા દિવસે, તેઓ વ્રત તોડે છે.
તેજ તહેવાર સાથે સંકળાયેલી ઘણી દંતકથાઓ છે. એક દંતકથા અનુસાર, પાર્વતીએ ભગવાન શિવને પતિ તરીકે મેળવવા માટે તેજનું વ્રત રાખ્યું હતું. ભગવાન શિવે પાર્વતીની તપસ્યાથી પ્રસન્ન થઈને તેમને પોતાની પત્ની તરીકે સ્વીકારી હતી.
એક બીજી દંતકથા અનુસાર, શ્રાવણ મહિનામાં જ ભગવાન શિવ અને પાર્વતીનું લગ્ન થયું હતું. તેથી, આ મહિનામાં તેજનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે.
તેજ તહેવાર દરમિયાન મોટા પાયે ખરીદી થાય છે. મહિલાઓ નવા કપડાં, ઘરેણાં અને અન્ય વસ્તુઓ ખરીદે છે. બજારો તેજની ખાસ વસ્તુઓથી સજ્જ હોય છે, જેમ કે ઝૂલા, રંગોળી અને મહેંદી.
તેજ તહેવાર એ ભારતનો રંગીન અને ખુશખુશાલ તહેવાર છે. આ તહેવાર મહિલાओं અને પ્રકૃતિને સમર્પિત છે. આ દિવસે મહિલાઓ તેમના પતિના લાંબા અને સુખી જીવન માટે વ્રત રાખે છે અને શિવ-પાર્વતીની પૂજા કરે છે.