Cúng tất niên là một nghi thức quan trọng trong văn hóa truyền thống của người Việt Nam, được thực hiện vào dịp cuối năm để tiễn biệt năm cũ và đón chào năm mới. Đây là thời điểm gia chủ bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên, thần linh và các vị thần bảo vệ, cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng.
Trong lễ cúng tất niên, gia chủ thường chuẩn bị lễ vật tươm tất, bao gồm các món ăn truyền thống và bài cúng tất niên. Việc này không chỉ thể hiện lòng biết ơn mà còn giúp kết nối các thế hệ trong gia đình và gìn giữ những giá trị văn hóa lâu đời.
Hướng dẫn về bài cúng tất niên
Lễ cúng tất niên bao gồm các lễ vật cơ bản để tôn vinh tổ tiên và cầu chúc một năm mới an lành:
Mâm ngũ quả, hương hoa, giấy tiền thường được đặt trên bàn thờ và giữ nguyên trong suốt ba ngày Tết. Điều này giúp duy trì sự trang trọng và kết nối liên tục với tổ tiên. Trong khi đó, mâm cỗ mặn, bao gồm các món như thịt, giò, chả, thường được đặt trên bàn thờ phụ. Sau khi hoàn tất lễ cúng, mâm cỗ có thể được dọn xuống để dùng trong bữa ăn.
Mâm cúng tất niên là một phần quan trọng trong các nghi lễ đón năm mới của người Việt và cách chuẩn bị mâm cỗ cúng tất niên có sự khác biệt giữa các vùng miền.
Lễ vật mâm cúng tất niên
Mâm cúng tất niên miền Bắc
Tại miền Bắc, mâm cỗ cúng tất niên thường rất phong phú và được chuẩn bị tỉ mỉ với yêu cầu số lượng bát đĩa cụ thể. Một mâm cỗ truyền thống có thể bao gồm:
Bốn bát:
Bốn đĩa:
Một số gia đình có thể chuẩn bị mâm cỗ lớn với số lượng bát đĩa nhiều hơn, từ 6 hoặc 8 bát, đĩa và xếp thành nhiều tầng để thể hiện sự trang trọng và đầy đủ của lễ cúng.
Mâm cúng tất niên miền Bắc
Mâm cúng tất niên miền Trung
Ở miền Trung, mâm cỗ tất niên không yêu cầu số lượng bát đĩa cụ thể như ở miền Bắc, nhưng vẫn đảm bảo các món ăn đặc trưng và phong phú. Những món ăn thường thấy bao gồm:
Mâm cỗ Tết miền Trung thường thể hiện sự tinh tế và giản dị, tập trung vào các món đặc sản của địa phương.
Mâm cúng tất niên miền Trung
Mâm cúng tất niên miền Nam
Mâm cỗ cúng tất niên của người miền Nam có sự đa dạng và phong phú với các món ăn đặc trưng của vùng. Những món không thể thiếu bao gồm:
Người miền Nam thường ưu tiên các món nguội, bánh tét và các món ăn đặc trưng để bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên trong dịp Tết.
Mỗi vùng miền đều có cách chuẩn bị mâm cỗ cúng tất niên riêng biệt, nhưng tất cả đều mang một ý nghĩa chung là cầu chúc một năm mới an lành, thịnh vượng.
Mâm cúng tất niên miền Nam
Lễ cúng tất niên thường được thực hiện vào ngày 29 hoặc 30 tháng Chạp, nhằm tiễn biệt năm cũ và đón chào năm mới. Để nghi lễ này được thực hiện trang trọng và đúng cách, việc chuẩn bị văn khấn là rất quan trọng. Dưới đây là hai bài cúng tất niên trong nhà phổ biến theo các tài liệu truyền thống.
Văn khấn theo “Văn khấn cổ truyền Việt Nam” thường được viết với ngôn từ trang trọng, tôn kính và phù hợp với các quy tắc cúng bái truyền thống. Sau đây là bài cúng tất niên ngắn gọn gia chủ có thể tham khảo:
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ …
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm …
Tín chủ (chúng) con là: …
Ngụ tại…
Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.
Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thuỳ chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành, luôn luôn mạnh khoẻ, gia đình hoà thuận.
Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.
Nam Mô A Di Đà Phật ( lạy)
Nam Mô A Di Đà Phật ( lạy)
Nam Mô A Di Đà Phật ( lạy)
Văn khấn theo “Văn Khấn Nôm Truyền Thống” là mẫu văn khấn sử dụng ngôn từ dễ hiểu hơn và phù hợp với phong tục cúng bái ở nhiều địa phương. Dưới đây là văn khấn tất niên gia tiên gia chủ có thể tham khảo qua:
Nam mô A di Đà Phật
Nam mô A di Đà Phật
Nam mô A di Đà Phật
Kính lạy:
Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Ngài Kim niên đương cai Thái tuế Chí đức Tôn thần.
Ngài bản cảnh Hoàng Thành chư vị Đại vương.
Các ngài Ngũ Phương, Ngũ thổ long mạch Tài thần. Bản gia Táo quân cùng tất cả các vị thần linh cai quản ở trong xứ này.
Chư gia Cao Tằng tổ khảo tỷ tiên linh nội ngoại.
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm……………………… tín chủ chúng con là:……………….
Ngụ tại:…………… (địa chỉ nơi ở)
Trước án tọa kính cẩn thưa trình:
Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới. Nay là ngày 30 Tết, chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh vật phẩm hương hoa, cơm canh cụ soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên địa Tôn thần, phụng hiến tổ tiên, truy niệm chư linh. Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị Tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chủ hương linh giáng lâm án tọa, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng.
Dãi tấm lòng thành cúi xin chứng giám.
Dưới đây là bài cúng tất niên ngoài trời gia chủ có thể tham khảo:
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Kính lạy: Hoàng Thiên hậu Thổ chư vị tôn Thần.
Ngài Kim niên đương cai Thái tuế chí đức tôn Thần.
Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại Vương. Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa. Ngài định Phúc Táo quân. Các Ngài Địa Chúa Long mạch Tôn Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này.
Hôm nay là ngày …… tháng Chạp năm ……….
Tín chủ chúng con là: …………………………………………………………………
Ngụ tại: ………………………………………………………………………………….
Trước Án tọa kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Nay là ngày…. Tết, chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh cụ soạn, sửa lễ Tất niên, dâng cúng Thiên Địa, Tôn Thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư Linh.
Theo như thường lệ Tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị Tôn Thần, Liệt vị Gia tiên, bản xứ tiền hậu Chủ hương linh, giáng lâm án tọa, phù thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho toàn gia, lớn bé trẻ già, bình an thịnh vượng. Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông. Người người được chữ bình an, tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù – Dương trợ, sở nguyện tòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.
Dãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Lễ cúng tất niên là một nghi thức quan trọng trong văn hóa người Việt. Tuy nhiên, có nhiều câu hỏi liên quan đến nghi lễ này mà nhiều người vẫn thắc mắc. Cùng Phong Thuỷ Đại nam giải đáp các câu hỏi phổ biến về lễ cúng tất niên qua thông tin dưới đây.
Giải đáp thắc mắc về lễ cúng tất niên
Lễ cúng tất niên là để tôn vinh và cảm tạ tổ tiên, thần linh, và các vị thần bảo vệ gia đình trong năm qua. Đây là dịp để gia chủ bày tỏ lòng thành kính, cầu mong sự phù hộ và ban phúc cho gia đình trong năm mới.
Cúng tất niên cũng là cách thể hiện sự tri ân đối với các vị thần linh đã bảo vệ và che chở trong suốt năm qua, đồng thời xin lỗi về những điều chưa tốt để bắt đầu năm mới với tâm trạng thanh thản.
Mâm cúng Tất Niên có thể đặt trong nhà hoặc ngoài trời, tùy vào điều kiện của gia đình. Trong nhà, mâm cúng thường được đặt ở bàn thờ hoặc nơi trang trọng, sạch sẽ. Nếu không gian ngoài trời thuận lợi và gia đình muốn thực hiện nghi lễ ngoài trời, thì có thể đặt mâm cúng ở sân hoặc khu vực trước cửa nhà.
Nơi đặt mâm cúng tất niên
Mâm cúng Tất Niên ở công ty có thể gồm những món cơ bản như:
Ngoài ra, các món ăn phổ biến có thể bao gồm canh khổ qua, chả giò, thịt kho trứng, gỏi tôm thịt, bánh chưng, giò lụa, gà bóp rau răm, thịt heo luộc, giá chua.
Mâm cúng tất niên ở Công ty
Mâm cúng Tất Niên ngoài trời thường giống như mâm cúng trong nhà, bao gồm các món ăn và lễ vật cơ bản như gà, hoa tươi, gạo, muối, trà, rượu, xôi, mâm ngũ quả, nhang, đèn, nến, vàng mã, và cau trầu, giấy tiền,… Mâm cúng ngoài trời cũng cần được chuẩn bị tươm tất và trang trọng để thể hiện lòng thành kính.
Qua những thông tin mà Phong Thủy Đại Nam chia sẻ, chúng ta có thể thấy rằng việc thực hiện cúng tất niên là một nghi lễ truyền thống mang ý nghĩa sâu sắc trong việc thể hiện lòng thành kính và cầu mong sự an lành cho năm mới. Việc thực hiện bài cúng tất niên một cách trang trọng và thành tâm sẽ giúp gia đình đón năm mới với tâm trạng vui vẻ, an lành và khởi đầu thuận lợi.
Nguồn: https://phongthuydainam.vn/bai-cung-tat-nien/