Phong Tục Tết Hạ Nguyên Qua Các Thế Hệ

Tết Hạ Nguyên, hay còn gọi là Tết Cơm Mới, là một trong những ngày lễ truyền thống quan trọng của văn hóa Việt Nam. Được tổ chức vào ngày 15 tháng 10 âm lịch, Tết Hạ Nguyên không chỉ là dịp để con cháu tưởng nhớ tổ tiên mà còn mang ý nghĩa cảm tạ đất trời, mùa màng bội thu và cầu mong sự bình an, ấm no. Bài viết dưới đây sẽ giúp quý gia chủ hiểu rõ hơn về nguồn gốc, ý nghĩa và những phong tục đặc sắc của ngày Tết đặc biệt này.

Tết Hạ Nguyên

Tết Hạ Nguyên là Tết gì?

Tết Hạ Nguyên, hay còn gọi là Lễ mừng lúa mới, là một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt Nam, diễn ra vào Rằm tháng Mười âm lịch.

Sau mỗi vụ gặt tháng Tám, khi công việc đồng áng dần thảnh thơi, người dân tổ chức lễ này để dâng lên trời đất những thành quả lao động. Đây không chỉ là cách bày tỏ lòng biết ơn đối với thiên nhiên đã mang lại mùa màng bội thu mà còn là dịp tưởng nhớ tổ tiên và các vị thần linh bảo hộ.

Người xưa quan niệm rằng, việc cảm tạ đất trời mưa thuận gió hòa và tránh được thiên tai là cách để bảo tồn truyền thống uống nước nhớ nguồn. Mâm cơm dâng cúng trong Tết Hạ Nguyên thường bao gồm các món ăn từ những hạt lúa đầu mùa, cùng lễ vật tượng trưng cho sự sung túc, đong đầy. Lâu dần, lễ này không chỉ mang ý nghĩa tôn giáo mà còn trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người Việt.

Ý nghĩa của Tết Hạ Nguyên

Lễ mừng cơm mới mang ý nghĩa gì? Cùng Phong Thuỷ Đại Nam tìm hiểu ý nghĩa của Tết Hạ Nguyên qua những chia sẻ dưới đây:

Ý nghĩa Tết Hạ Nguyên

Tưởng nhớ tổ tiên và chư Phật: Lễ cúng thể hiện lòng tri ân tổ tiên, đồng thời giúp các Phật tử hướng đến giáo lý từ bi, thiện lành, lan tỏa giá trị nhân văn.
Cầu an, cầu siêu: Ngày này, mọi người cầu nguyện bình an cho gia đình, cầu siêu cho người đã khuất, gắn kết giá trị tâm linh qua các thế hệ.
Hướng đến điều thiện: Tết Hạ Nguyên khơi dậy tinh thần làm việc thiện, nhắc nhở sống tử tế, gieo nhân lành để đón nhận những điều tốt đẹp trong tương lai.

Tết Hạ Nguyên không chỉ là nét văn hóa mà còn là biểu tượng của sự gắn kết, tôn vinh truyền thống biểu tượng cho sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên, giữa hiện tại và quá khứ, là một di sản tinh thần đáng quý cần được gìn giữ và phát huy.

Những điều nên làm trong ngày Tết Hạ Nguyên

Trong ngày Tết Hạ Nguyên, mọi người thường làm các hoạt động sau:

Biếu quà cho người thân

Tết Hạ Nguyên là dịp để bày tỏ lòng biết ơn và hiếu thảo với ông bà, cha mẹ và những người thân yêu. Các gia đình thường chuẩn bị những món quà ý nghĩa như gạo mới, bánh trái, hoặc các đặc sản giao mùa Thu Đông. Những món quà này không chỉ thể hiện tình cảm mà còn mang theo lời chúc an lành, thịnh vượng đến người nhận.

Biếu quà cho người thân

Cúng tổ tiên và Tam Bảo

Để ngày lễ thêm phần trang trọng, các gia đình thường chuẩn bị mâm lễ chu đáo với hương hoa, xôi gạo mới, đèn nến và các món ăn thanh tịnh. Lễ vật được dâng lên tổ tiên nhằm tưởng nhớ công ơn sinh thành, dưỡng dục, đồng thời cúng kính Tam Bảo để cầu nguyện sự che chở, bình an cho cả gia đình. Đây là nét đẹp văn hóa đậm tính nhân văn trong đời sống tâm linh người Việt.

Viếng chùa và thắp hương

Một trong những hoạt động không thể thiếu trong Tết Hạ Nguyên là đến chùa thắp hương, lễ Phật. Mọi người thành tâm cầu nguyện sức khỏe, bình an, và sự hanh thông trong cuộc sống. Khung cảnh các ngôi chùa ngày này thường nhộn nhịp với khói hương lan tỏa, tạo nên không khí thiêng liêng và ấm áp.

Tết Hạ Nguyên không chỉ là dịp để tôn vinh giá trị truyền thống mà còn là cơ hội để mỗi người sống hướng thiện, gắn kết tình cảm gia đình và cộng đồng, làm sâu sắc thêm những ý nghĩa nhân văn trong đời sống.

Những món nên có trong mâm cúng Tết Hạ Nguyên

Trong dịp Tết Hạ Nguyên, việc chuẩn bị mâm cỗ dâng cúng là một nghi thức quan trọng, thể hiện lòng thành kính đối với Tam Bảo và tổ tiên. Sau đây là mâm cúng Tết Hạ Nguyên đơn giản quý gia chủ có thể tham khảo

Món nên có trong mâm cúng Tết Hạ Nguyên

Mâm cỗ chay cúng Phật:

Lễ chay: Hoa tươi, ngũ quả, nước lọc, xôi, chè, oản… (tuỳ tâm)
Cơm trắng (bắt buộc)

Mâm Gia tiên:

Đồ mã: Hương, nến, tiền vàng… (tuỳ tâm)
Lễ chay: Trầu cau, hoa tươi, ngũ quả, nước lọc, trà, thuốc… (tuỳ tâm) + Lễ mặn: Mâm cơm 5 món, cơm trắng.

Mỗi lễ vật trên mâm cỗ không chỉ là hình thức mà còn mang đậm giá trị tâm linh, văn hóa. Mâm chay dâng Phật thể hiện lòng hướng thiện, thanh khiết; mâm cỗ gia tiên bày tỏ lòng biết ơn và sự tri ân đối với tổ tiên. Đây cũng là dịp để các gia đình sum họp, gắn kết tình cảm và duy trì nét đẹp truyền thống qua nhiều thế hệ.

Văn khấn Tết Hạ Nguyên

Nam mô A Di Đà Phật!

Con lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương! Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ chư vị Tôn thần!

Con kính lạy ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo phủ Thần quân!

Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại vương!

Con kính lạy ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức chính thần!

Con kính lạy ngài Đương Cai Bản xứ Thổ địa, Long mạch tôn thần!

Ngài đương niên…………………….. (Quan hành khiển năm đó) – Thái Tuế Chí Đức tôn thần!

Các chư vị gia tiên Cao tằng tổ khảo, Cao tằng tổ tỷ, Tổ tiên nội ngoại dòng họ …………………………………………………………………………………………………………. Các chư vị tiên linh Tiền chủ Hậu chủ!

Tín chủ chúng con là……………………………………………………………………………. Địa chỉ:……………………………………………………………………………………………… Hôm nay là ngày …….. tháng ……. năm ………….. nhân ngày Tết hạ nguyên, đón mừng lúa mới. Tín chủ con cùng toàn thể gia đình thành tâm kính dâng lễ vật, kim ngân tịnh tiền, hoa tươi, trái ngọt cơm mới… (dâng gì khấn thêm) thắp nén nhang thơm dâng lên trước án, cúng dàng chư Phật, cảm tạ chư vị Tôn thần, ơn đức cù lao Tiên tổ.

Chúng con thiết nghĩ: “Cây có gốc mới nẩy cành xanh ngọn. Nước có nguồn mới bể rộng sông sâu” Con người cũng vậy, nhờ Tổ tiên gây dựng cơ nghiệp thì cháu con mới có ngày hưởng phúc. Nay nhân mùa lúa mới, chúng con nghĩ đến ơn xưa, kính dâng thường tiên nếm trước.

Kính mời: Ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài thần. Các cụ Cao Tằng tổ khảo, Cao Tằng Tổ tỷ, Tằng Tổ khảo, Tằng Tổ tỷ, Tổ khảo, Tổ Tỷ, Cô di Tỷ muội, Bá thúc Huynh đệ nội ngoại dòng họ………………………………………. đẳng đẳng chư vị chân linh.

Cúi xin các Ngài linh thiêng, hiển ứng chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật và phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con mạnh khoẻ, bình an, lộc tài vượng tiến, sự nghiệp hanh thông, con cháu vui hoà, trí tuệ tinh thông, gia đình hạnh phúc. Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật!

Tìm hiểu về lễ hội mừng lúa mới ở Tây Nguyên

Tại khu vực Tây Nguyên, Tết Hạ Nguyên hay còn được gọi là lễ hội cơm mới là bản sắc văn hoá truyền thống của người dân tộc thiểu số như Xơ Đăng, Thái, Ê Đê,…. Lễ Cúng Cơm Mới là một nghi thức mang đậm giá trị văn hóa truyền thống, thể hiện lòng biết ơn và hy vọng sau mỗi mùa vụ.

Lễ hội mừng lúa mới ở Tây Nguyên

Đây là dịp để người dân ăn mừng thành quả lao động, cảm ơn đất trời đã ban cho mưa thuận gió hòa, giúp mùa màng bội thu. Trong không khí trang nghiêm, họ chuẩn bị lễ vật từ những hạt gạo đầu tiên để dâng lên thần linh, hồn lúa và tổ tiên, gửi gắm mong ước về sức khỏe, bình an và vụ mùa tiếp theo thuận lợi.

Không chỉ là nghi lễ tâm linh, đây còn là dịp người dân quây quần, cùng chia sẻ niềm vui, tổ chức các hoạt động lễ hội rộn ràng với tiếng cồng chiêng, điệu múa, bài hát. Vào những năm bội thu, lễ hội càng thêm náo nhiệt, trở thành thời điểm gắn kết tình làng nghĩa xóm, thắt chặt tình cảm cộng đồng.

Lễ Cúng Cơm Mới, vì thế, không chỉ mang ý nghĩa tín ngưỡng mà còn là biểu tượng của sự đoàn kết, lòng biết ơn và niềm hy vọng, gìn giữ giá trị văn hóa truyền thống qua các thế hệ.

Sách Tập Tục Nhang Đèn của Phong Thủy Đại Nam

Tết Hạ Nguyên là dịp tri ân tổ tiên, trời đất và hướng đến những giá trị tốt lành trong cuộc sống. Để tìm hiểu sâu hơn về tập tục truyền thống này, quý gia chủ có thể tham khảo sách Tập tục nhang đèn của Phong Thủy Đại Nam. Cuốn sách cung cấp kiến thức bổ ích và hướng dẫn nghi lễ đúng chuẩn. Hãy sở hữu ngay để gìn giữ văn hóa truyền thống!

Nguồn: https://phongthuydainam.vn/tet-ha-nguyen/