Xôi lạc, đúng như tên gọi, là món xôi được nấu từ gạo nếp và lạc rang. Gạo nếp thường được chọn là loại gạo nếp cái hoa vàng, hạt to, tròn đều, khi nấu cho xôi mềm dẻo và thơm ngon. Lạc được rang vàng, giòn rụm, dậy mùi thơm đặc trưng. Khi kết hợp hai nguyên liệu này lại với nhau, ta được món xôi lạc vừa thơm ngon, vừa bổ dưỡng.
Công thức nấu xôi lạc khá đơn giản, nhưng để có được nồi xôi lạc ngon thì đòi hỏi người nấu phải có sự tỉ mỉ và khéo léo. Gạo nếp sau khi vo sạch được ngâm nước trong khoảng 6-8 tiếng để hạt gạo nở mềm. Lạc được rang vàng đều, sau đó giã hoặc đập vỡ thành từng hạt nhỏ.
Để nấu xôi, người ta cho gạo nếp đã ngâm vào nồi, thêm nước và bắc lên bếp. Khi nước sôi, hạ nhỏ lửa và chắt bớt nước ra để xôi không bị nhão. Trong lúc xôi chín, lạc được trộn đều với một ít muối và đường để tăng thêm hương vị.
Khi xôi gần chín, cho lạc vào đảo đều. Sau đó, đun tiếp trong khoảng 5-7 phút nữa thì tắt bếp. Xôi lạc sau khi nấu có màu vàng đẹp mắt, hạt xôi mềm dẻo, tơi, ráo, quyện đều với lạc giòn tan và thơm bùi.
Xôi lạc có thể được thưởng thức như một món ăn sáng, món ăn vặt hoặc món ăn tráng miệng. Món xôi này rất hợp để ăn kèm với các món ăn mặn như thịt kho, cá kho, hoặc chấm với nước cốt dừa béo ngậy.
Đối với những người sành ăn, xôi lạc còn được biến tấu thành nhiều phiên bản khác nhau để phù hợp với khẩu vị của từng người. Có thể kể đến như xôi lạc vị cốt dừa, xôi lạc nhân đậu xanh, xôi lạc nhân thịt,... Mỗi phiên bản đều mang trong mình một hương vị riêng, vừa quen thuộc vừa sáng tạo.
Xôi lạc không chỉ là một món ăn ngon mà còn gắn liền với nhiều kỷ niệm của người Việt Nam. Trong những ngày lễ, Tết, xôi lạc thường được bày lên mâm cỗ cúng tổ tiên, bày tỏ lòng thành kính và biết ơn. Xôi lạc còn là món ăn thường được mang đi dã ngoại, picnic, vừa tiện lợi vừa đủ chất dinh dưỡng.
Với hương vị mộc mạc, giản dị nhưng lại vô cùng hấp dẫn, xôi lạc xứng đáng là món ăn được yêu thích của nhiều thế hệ người Việt. Từ những vùng quê bình dị đến những thành phố sôi động, xôi lạc vẫn luôn giữ trọn vẹn sức hút của mình, là món ăn khó cưỡng đối với bất cứ ai.
Có thể nói, xôi lạc là một nét đẹp trong nền ẩm thực Việt Nam. Món ăn này không chỉ thỏa mãn vị giác mà còn gợi nhớ đến những kỷ niệm tuổi thơ, những ngày Tết sum họp bên gia đình. Nếu có dịp, hãy thử thưởng thức món xôi lạc thơm ngon, để cảm nhận trọn vẹn tinh hoa của ẩm thực Việt.